Straatnamen

Op deze pagina een uitleg van de herkomst van de namen van de dorpen en van alle straatnamen in die dorpen



Ten Boer
Ten Post
Lellens
Garmerwolde
Thesinge
Wittewierum
Winneweer
Woltersum
Sint Annen


inleiding

Van oudsher kende de gemeente, behoudens enige uitzonderingen, geen officiëele straatnamen. Op de bekende kaarten van 1823 komen namen voor als Heerenweg (Stadsweg) en Trekweg (nu Rijksweg). Elk dorp had een vaste letter en de huizen waren genummerd vanaf 1, 2, 3 etc. De letter A stond voor het dorp Ten Boer, B voor Sint Annen, C voor Thesinge, D voor Garmerwolde, E voor Woltersum, F voor Wittewierum, G voor Ten Post, Lellens en Winneweer. Een voorbeeld: het tegenwoordige gemeentehuis Hendrik Westerstraat 24 stond bekend als A 175. Incidenteel zijn door de gemeenteraad officiëele staatnamen vastgesteld, zoals in 1939 voor straten in het centrum van Ten Boer en enkele buitenwegen en in 1951 voor het Hendrik Ridderplein in Thesinge.
In 1953 is het lettersysteem afgeschaft en kregen alle straten en wegen in de gemeente een officiëele naam en zijn alle huizen omgenummerd. Voor de namen heeft de gemeente zich laten adviseren door de Dorpsbelangenverenigingen en particulieren, zoals mevr. E.J. Huizinga-Onnekes. Niet alle inwoners stelden de nieuwe namen op prijs; zo kwam er een hevig protest van de bewoners van Lutjewolde, die verder moesten met de naam Schultingaweg. Later speelden ambtelijke adviezen een rol of gaf de mening van de burgemeester de doorslag. Met name burgemeester Molendijk trad meermalen dwingend op in deze. Vanaf 1991 is de advisering opgedragen aan de Cultuur- Historische Werkgroep,CHW, maar ook anderen worden als het zo uitkomt gehoord, zoals dorpsverenigingen, de Handelsvereniging en omwonenden.

Voor de namen van nieuwe straten wordt veelal aansluiting gezocht bij de bestaande namen. Bij grotere uitbreidingen streeft men naar een overkoepelend thema, zoals Kloostermolen (1972)- weide- en watervogels; Hamwijk (1983) en Emmerwolde (1992)- historische geografische namen; Centrumplan (2003)- handelsbegrippen; Dijkshorn (2005)- schilders van de Ploegvereniging.
Bij het benoemen van nog levende personen en/of families was het gebruikelijk om te informeren naar eventuele bezwaren: 1953 Luddestraat Thesinge (bij familie Havinga); 1969 Jan Zijlstraat Ten Post (bij dhr. Zijl die het "als een grote eer!"beschouwde); en 1974: Swierengapad (bij het destijds oudste in leven zijnde lid van de familie). Ook zijn van diverse organisaties en instellingen verzoeken ontvangen om bij nieuwe straatnamen te denken aan personen die voor die instellingen van belang zijn geweest: 1962 Koninklijke Nederl. Vereniging 'Onze Vloot" voor Admiraal Helfrich; 2005 Esperanto Nederland voor de ontwerper van die taal, Zamenhoff.
In eerste instantie is uitgegaan van de door mevr. J. Arkema-de Blécourt opgestelde lijst en omschrijvingen. Vervolgens is in bijeenkomsten van de CHW het concept meermalen besproken en aangevuld. Vanaf het begin is gekozen voor beknopte en eenduidige omschrijvingen. De omschrijving van de vogelnamen is ontleend aan de website www.vogelbescherming.nl Oorspronkelijk was het de bedoeling om tot een uitgave in druk te komen. Maar uiteindelijk biedt de plaatsing op de website www.vrouger.nl, meer praktische en uiterst toegankelijke mogelijkheden.

De CHW houdt zich aanbevolen voor commentaar, aanvullingen, correcties e.d.

Ten Boer, oktober 2010

Ten Boer


Oudere benamingen zijn o.a. Bure, Buer en Tenbuer (= te den bur; bij de woning). De naam wordt voor het eerst genoemd in een document uit 1301 waarin sprake is ven een klooster te Bure. Met dit klooster wordt bedoeld het Benedictijner dubbelklooster (mannen en vrouwen) dat in de loop van de 13e eeuw moet zijn gesticht. Tussen 1465 en 1485 is het klooster ingelijfd bij dat van Thesinge. De reden hiervoor was dat beide kloosters arm en bouwvallig waren. Een samenvoeging had misschien het resultaat dat in elk geval één klooster kon blijven bestaan, aldus de toenmalige abt. In de loop van de 16e eeuw zijn de kloostergebouwen afgebroken, met uitzondering van de kloosterkerk. Deze werd eerst gebruikt als R.K.-parochiekerk en na de Reformatie als Ned. Herv. Kerk. De hoofdstructuur van het dorp werd gevormd door de parallel lopende Stadsweg en de trekweg langs het Damsterdiep. Oorspronkelijk bestond de plaats uit twee gedeelten, verbonden door een kanaaltje, de Schipsloot. Een gedeelte stond rond de kerk aan de Stadsweg en een ander gedeelte langs het Damsterdiep, genaamd de Bolte. Vooral in de loop van de 20e eeuw zijn beide delen aan elkaar gegroeid en aangevuld met nieuwe wijken (als Kaakheem, Kloostermolen Hamwijk I en II, Emmerwolde en recentelijk Dijkshorn).
Op grotere kaart bekijken
Wobbe AlkemapadGerichtstraatMarskramerStadsweg
Jan AltinkstraatGroene ZoomMeeuwstraatStafpad
Prinses AmaliaparkGruttopadMoeshornStandwerker
AmbachtswegHamerpadNonnenpadSwierengapad
BanjerpadHamplaatsNijverheidswegTicheldobben
BedrijvenwegHandelswegOmmelanderstraatTolhuiswierde
BlinkerdlaanHemertpadOosterhornBurg. Triezenbergstraat
BloemstraatHerepadParklaanDe Valckestraat
BoersterwegA.H. HomanstraatPoldermolenVerlaatweg
Schout de BoerstraatHuizenga's laanPompstertochtVierendeel
BoltwegKaakheemlaanAlida PottstraatJannes de Vriesstraat
BoswalKarspelstraatRiekele PrinsstraatVijverweide
BouwerschapwegKerkpadReddingiusstraatWashuisterweg
BovenrijgerwegKievitstraatRedgerstraatWedmanstraat
Damsterdiep N.Z.KloosterstraatReigerhofHendrik Werkmanstraat
Johan DijkstrastraatKoopmanspleinReigerstraatH. Westerstraat en -plein
DorpspleinJan KosterstraatRietzoomJan Wiegersstraat
EendenhofKruispadRoerdompstraatJ.Wigboldstraat
EmmerwolderwegKwartelpadRijkswegWolddijk
Fazanthof't LaantjeRoggeneedDe Wolden
Johan FeitostraatLeeuwerikhofSchepperijZijlvest
FivelstraatLindenstraatScholeksterpadZuidwende
GaykingastraatLijsterpadSportlaanZwaanhof











Wobbe Alkemapad
Wobbe Alkema (1900-1981) was werkzaam als beeldend kunstenaar, bouwkundig tekenaar en opzichter. Hij behoorde tot de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg.

naar boven
Jan Altinkstraat
Jan Altink (1885-1971) was werkzaam als beeldend kunstenaar en leraar. Hij behoorde tot de oprichters van de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg. Van dit gezelschap was hij de landschapsschilder bij uitstek.

naar boven
Prinses Amaliapark
Genoemd naar prinses Catharina-Amalia Beatrix Carmen Victoria (2003), de oudste dochter van prins Willem Alexander en prinses Maxima.

naar boven
Ambachtsweg
Is een onderdeel van het uitbreidingsplan Dijkshorn dat bestemd is voor economische activiteiten en waarbij voor de naamgeving is gekozen voor het thema economische begrippen.

naar boven
Banjerpad
Genoemd naar de nabij gelegen camping De Banjer. Het pad loopt van de Wolddijk onderlangs het viaduct in de N360 via een hoogholtje (bruggetje) over de Westerwijtwerdermaar naar de ingang van de camping.

naar boven
Bedrijvenweg
Is een onderdeel van het uitbreidingsplan Dijkshorn dat bestemd is voor economische activiteiten en waarbij voor de naamgeving is gekozen voor het thema economische begrippen.

naar boven
Blinkerdlaan
Genoemd naar het daar gelegen zwembad (dat mede tot stand is gekomen door giften van de Ten Boerster bevolking). Om aan een naam voor het zwembad te komen, werd een prijsvraag uitgeschreven. Dhr. Henno Smit won met de naam "De Blinkerd".

naar boven
Bloemstraat
Genoemd naar dat deel van de wierde dat bij het voormalige klooster in gebruik is geweest als kruiden- en bloementuin.

naar boven
Boersterweg
Loopt van Ten Boer naar Sint Annen.

naar boven
Schout de Boerstraat
Harm de Boer (1774-1834) was onder diverse benamingen het eerste hoofd der gemeente: 1811 maire, 1814 schout en 1825 burgemeester. Daarnaast was hij landbouwer, eigenaar van een houtzaagmolen aan het Damsterdiep (deze is rond 1909 afgebroken) en houthandelaar.

naar boven
Boltweg
Het gebied rond de brug over het Damsterdiep heette destijds De Bolte.

naar boven
Boswal
Grenst aan het Ten Boersterbos op de plaats van de in 1990 afgebroken zogeheten boerderij Kremer (was Rijksweg 51).

naar boven
Bouwerschapweg
Is de verbindingsweg tussen Ten Boer en Woltersum en verwijst naar de destijds net buiten Ten Boer gelegen buurtschap Bouwerschap.

naar boven
Bovenrijgerweg
Loopt van de provinciale weg Groningen-Delfzijl (N360) naar de Molenweg in Thesinge en kruist de oude Stadsweg. De naam verwijst naar een rij bewoning (boerderijen) boven Garmerwolde.

naar boven
Damsterdiep N.Z.
Spreekt voor zich. Meer informatie over het Damsterdiep.

naar boven
Johan Dijkstrastraat
Johan Dijkstra (1886-1978) was werkzaam als beeldend kunstenaar. Hij behoorde tot de oprichters van de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg.

naar boven
Dorpsplein
Spreekt voor zich.

naar boven
Eendenhof
Wilde eend: jaarvogel; zeer talrijke broedvogel; doortrekker en wintervogel in zeer groot aantal. De wild eend is zonder twijfel de bekendste watervogel. Het mannetje, de woerd, is prachtig gekleurd, het vrouwtje gaat meer gecamoufleerd door het leven. Het is dan ook het vrouwtje dat op de eieren zit, verscholen in de oevervegetatie of een hooiland. Gedurende de winter worden de paartjes gevormd, waarbij het er soms heftig aan toegaat. Niet zelden proberen de vogels elkaar te verdrinken om zo een aantal rivalen te elimineren. Op het menu staan waterinsecten en waterplanten. In het gehele land (maar vooral in steden) komen bovendien grote aantallen eenden voor die slechts deels lijken op echte wilde eenden. Dit zijn kruisingen met allerlei andere (gedomesticeerde) eenden. In vogelaarskringen worden deze "soepeenden" genoemd.

naar boven
Emmerwolderweg
Emmerwolde of Immerwolde was een buurtschap, gelegen westelijk van de Wolddijk en de Stedumermaar.

naar boven
Fazanthof
Fazant: jaarvogel; talrijke broedvogel; geïntroduceerde standvogel. Fazanten zijn prachtig gekleurde vogels ,althans, de mannetjes. De vrouwtjes zijn bijzonder goed gecamoufleerd. De fazant komt van nature voor in laaglandbossen, waar de vogel is gespecialiseerd in het vangen van insecten, hagedissen en soms muizen, zaden en aas op de bosbodem. De in Nederland voorkomende fazant is een mix van verschillende ondersoorten en varianten, die in het Aziatische broedgebied voorkomen.

naar boven
Johan Feitostraat
Johannes Feito of Feytonis (?.., 1617) was de tweede Ned. Herv. predikant van Ten Boer. [Engelbertus Udonis was de eerste, 1597-1600.] Feito stond hier van 1600 tot zijn dood in 1617. In de Kloosterkerk ligt zijn grafsteen. "ANNO 1617, DEN 24 MARTY, STURF Dâ EERSAMEN JOHANNES FEYTONIS, DIENAER ENDE PREDIGER DES GODLYCKEN WOORTS TEN BUYRE".

naar boven
Fivelstraat
De Fivel was een in de loop van de tijden dichtgeslibde waterloop en liep vanuit de venen van Duurswold naar de Waddenzee. Zij kwam in Ten Post samen met het Damsterdiep. Meer informatie over de Fivel.

naar boven
Gaykingastraat
Gayko Gaykinga wordt genoemd in het oudste document waarin sprake is van de plaats Ten Boer (1301). Hij was één van de rechters van de streek rond Ten Boer. Samen met de andere rechters en de abt van het klooster van Ten Boer deed hij uitspraak in een geschil tussen inwoners van Ten Boer en Garmerwolde over het onderhoud van een dijk.

naar boven
Gerichtstraat
Verwijst naar het gerecht, de rechterlijke colleges en de rechtsgebieden waarin de provincie Groningen destijds was verdeeld. In de huidige gemeente Ten Boer waren dat het gericht Ten Post, het gericht Garmerwolde/Thesinge/Ten Boer/Sint Annen/Heidenschap, het gericht Lellens en het gericht Woltersum. De rechtspraak werd uitgeoefend door een richter of redger; deze had ook een bestuurlijke en notariële taak.

naar boven
Groene Zoom
Is de laatste straat van het uitbreidingsplan Kaakheem. In eerste instantie was het de bedoeling een brede groenstrook aan te leggen; later is dat gerealiseerd door de aanleg van het Ten Boersterbos..

naar boven
Gruttopad
Grutto: jaarvogel; talrijke broedvogel en doortrekker in groot aantal.
Grutto´s zijn dè ambassadeurs van het Nederlandse polderlandschap. Nergens ter wereld is deze van oorsprong op riviergraslanden en hoogvenen broedende vogel zo talrijk als in de contreien van oer-vaderlandse dorpen als Broek-in-Waterland of St. Nicolaasga. Nederlandse grutto´s broeden bij voorkeur op vochtige veengraslanden en leven van wormen en ander klein gedierte dat op of in de bodem leeft.

naar boven
Hamerpad
Hamerpad wordt beschreven samen met Kruis- en Stafpad aangezien er tussen de betekenis van deze drie namen een samenhang bestaat. Omdat het kunnen lezen en schrijven in de middeleeuwen lang niet algemeen verbreid was, bediende men zich bij het doorgeven van officiële berichten vaak van een symbool. Zo droeg de bode die rondging om de inwoners van het dorp voor een vergadering uit te nodigen als officieel teken een hamer.

naar boven
Hamplaats
Ham of heem, een afgeperkt of omheind stuk land. De Hamplaats heeft waarschijnlijk gediend als offer- en rechtspraakplaats. Bij het bouwrijp maken van de grond bleek dat hier waarschijnlijk rond de vijfde eeuw een begraafplaats is geweest. Men vond urnen, as en verbrande beenderen. De deksels van de urnen waren zo bijzonder dat zij naar het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden zijn overgebracht.

naar boven
Handelsweg
Is een onderdeel van het uitbreidingsplan Dijkshorn, dat bestemd is voor economische activiteiten en waarbij voor de naamgeving is gekozen voor het thema economische begrippen.

naar boven
Hemertpad
Is genoemd naar het verderop gelegen buurtschap Hemert. Het fiets- en wandelpad loopt van de Boersterweg naar de Wolddijk en is het verlengde van de Thesingerlaan.

naar boven
Herepad
De Stadsweg werd vroeger ook wel aangeduid als de Hereweg. Om de herinnering hieraan levend te houden is het pad dat door een groenstrook van de Stadsweg is gescheiden de naam Herepad gegeven.

naar boven
A.H. Homanstraat
Abel Hendrikus Homan (1849-1936) was van 1885 tot 1918 het eerste hoofd van de lagere school met de bijbel van Ten Boer.

naar boven
Huizenga's laan
Genoemd naar de boerderij aan het einde van deze laan van de familie Huizenga. Mevr. E.J. Huizenga-Onnekes (1883-1956) was de belangrijkste verzamelaarster van volksverhalen in Groningen. Bekend zijn haar Groninger Volksverhalen, Het Boek van Trijntje Soldaats en Het Boek van Minne Koning. Zij was ook een strijdster voor het verkrijgen van het vrouwenkiesrecht.

naar boven
Kaakheemlaan
Is een onderdeel van het uitbreidingsplan Kaakheem. De naam is afgeleid van het heem (erf) waar de kaak (schandpaal) heeft gestaan.

naar boven
Karspelstraat
De karspelen of kerspelen waren van oorsprong de kerkelijke gemeenten en na de Reformatie in de zestiende eeuw de wereldlijke bestuursinstellingen in Noordoost-Nederland; als zodanig zijn zij te beschouwen als de voorlopers van de tegenwoordige gemeenten.

naar boven
Kerkpad
Verwijst naar de nabij gelegen Ned. Herv. kerk; het pad is nog een restant van het vroegere kerkpad dat via de huidige Boswal naar de overkant van het destijds veel smallere Damsterdiep en de daar gelegen huizen en boerderijen heeft gelopen.

naar boven
Kievitstraat
Kieviet: jaarvogel; zeer talrijke broedvogel; doortrekker in uiterst groot aantal; wintervogel in zeer groot aantal.
De lucht kan er op mooie dagen in het voorjaar van vervuld zijn: "tjoewiet", de kreet van de kievit die zijn eigen naam noemt. De spectaculaire buitelende capriolen, het elegante pak en de kuif als een lange veer op de hoed van een musketier verschaffen de kievit een gracieus voorkomen. De kievit is één van de weinige soorten die zich goed in stand kan houden op akkers en weilanden in Nederland. Bij gevaar veinst een kievit een gebroken vleugel en probeert zo een naderende wezel, vos of hermelijn weg te lokken bij het nest.

naar boven
Kloosterstraat
Is een verwijzing naar het voormalige klooster.

naar boven
Koopmansplein
De straten rond het nieuwe winkelcentrum zijn genoemd naar begrippen die te maken hebben met handel en nering.

naar boven
Jan Kosterstraat
Jan Koster (1874-1956) werkte van 1909 tot 1946 als notOp grotere kaart bekijkenaris in Ten Boer. Hij schilderde onder de naam Jan Costerus en was als zodanig lid van de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg.

naar boven
Kruispad
Kruispad wordt beschreven samen met Hamer- en Stafpad, aangezien er tussen de betekenis van deze drie namen een samenhang bestaat. Omdat het kunnen lezen en schrijven in de middeleeuwen niet algemeen verbreid was, bediende men zich bij het doorgeven van officiële berichten vaak van een symbool. Zo diende het kruis als een teken van vrede en vrijheid van de jaarmarkt. Tijdens de jaarmarkt moest er vrede heersen. Dit werd aangegeven door het aanbrengen van kruisen rond het marktterrein. Overtredingen en misdrijven begaan op en tijdens de jaarmarkt werden dan ook veel zwaarder bestraft dan anders.

naar boven
Kwartelpad
Kwartel: zomervogel; schaarse tot vrij talrijke broedvogel; doortrekker in vrij klein aantal. "Zo doof als een kwartel" is een bekend gezegde. Waar dit op gebaseerd is, is niet helemaal duidelijk, want de kwartel is toch echt niet doof. Integendeel, soortgenoten horen elkaar van verre en weten elkaar blindelings te vinden. Kwartels zie je eigenlijk nooit omdat ze zich altijd schuilhouden in de vegetatie als verruigde graslanden, korenvelden en graanakkers.

naar boven
't Laantje
Spreekt voor zich; in de volkmond heette het laantje lange tijd de "bokkelaan", naar de familie die aan het eind van de laan woonde en geiten en bokken hield.

naar boven
Leeuwerikhof
Leeuwerik: jaarvogel; talrijke broedvogel; doortrekker in zeer groot aantal; wintervogel in vrij groot aantal. Geen heideveld is compleet zonder veldleeuweriken. De uitbundig klinkende zang kan op mooie dagen in het voorjaar van grote hoogte gehoord worden. De mannetjes maken spectaculaire zangvluchten. Eerst klimmen ze tot een hoogte van soms meer dan honderd meter, luid zingend schroeven ze weer omlaag om bij het vrouwtje in de buurt te landen.

naar boven
Lindenstraat
Genoemd naar de koningslinden die langs deze weg staan of hebben gestaan.

naar boven
Lijsterpad
Zanglijster: jaarvogel; zeer talrijke broedvogel; doortrekker in groot aantal; wintervogel in vrij klein aantal. Een typische zanglijstereigenschap is het stukslaan van slakkenhuizen op een vaste "smidse", om zo bij het malse slakkenvlees te komen. Behalve slakken eten zanglijsters ook grote hoeveelheden insecten, wormen, duizendpoten en pissebedden, in het najaar en winter ook bessen en fruit. Zanglijsters zijn algemene broedvogels van tuinen, parken en bossen. Hun gevarieerde zang (de naam doet zoiets al vermoeden) is een verdragend, melodieus en klankvol geluid. Ze beginnen vroeg en eindigen laat met hun gezang.

naar boven
Marskramer
De straten rond het nieuwe winkelcentrum zijn genoemd naar begrippen die te maken hebben met handel en nering. Een marskramer was een koopman (kramer) die vroeger met een korf (mars) met handelswaar langs de huizen rondging.

naar boven
Meeuwstraat
Zilver- en kokmeeuw: jaarvogel; talrijke broedvogel; doortrekker en wintervogel in zeer groot aantal. Zilvermeeuwen zijn algemene vogels van de kust en het binnenland. Het zijn alleseters, met een natuurlijk menu van zeebanket, regenwormen, insecten en jonge vogels. Dit menu wordt aangevuld met menselijk afval als brood, patat en etensresten. Zilvermeeuwen zijn koloniebroeders. In duingebieden maken ze hun nest op de grond. Deze nesten zijn gemakkelijk te vinden door vijanden als ratten en vossen, waardoor het broedsucces vaak erg laag is. Kokmeeuwen komen in alle provincies voor, maar ze zijn vooral langs de kust erg algemeen. Ook kokmeeuwen zoeken erg graag naar voedsel op afvalstortplaatsen, havens en andere industrieterreinen. De grootste aantallen broeden in de Waddenzee op zandbanken en slikken, maar ook in het binnenland komt de kokmeeuw voor.

naar boven
Moeshorn
Dit gedeelte van het dorp heette van oudsher Moushörn (hoek); waarschijnlijk was dit door de voormalige kloosterlingen in gebruik als groentetuin.

naar boven
Nonnenpad
Slaat op de bewoonsters van het voormalige klooster.

naar boven
Nijverheidsweg
Is gedeeltelijk een onderdeel van het uitbreidingsplan Dijkshorn dat bestemd is voor economische activiteiten en waarbij voor de naamgeving is gekozen voor het thema economische begrippen.

naar boven
Ommelanderstraat
De Ommelanden (de kwartieren Hunsingo, Fivelingo en Westerkwartier) vormden tot 1798 het tweede lid van de provincie Stad en Lande; de stad Groningen was het eerste lid. Samen vormden zij het provinciale bestuur, waar ieder lid een stem mocht uitbrengen.

naar boven
Oosterhorn
Horn = hoek; letterlijk de oostelijke hoek van het dorp.

naar boven
Parklaan
Verwijst naar het nabij gelegen begraafpark.

naar boven
Poldermolen
Slaat op de molens in een polder.

naar boven
Pompstertocht
Deze vormt gedeeltelijk de begrenzing van het uitbreidingsplan Emmerwolde; een pomp is een duiker en een tocht is een poldersloot.

naar boven
Alida Pottstraat
Alida Pott (1888-1931) was werkzaam als grafisch ontwerpster en schilderes. Zij behoorde tot de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg. Het Ploeglogo is van haar hand. Zij was de echtgenote van de Ploegschilder George Martens (1894-1979).

naar boven
Riekele Prinsstraat
Riekele Prins (1905-1954) was werkzaam als fotograaf en beeldend kunstenaar, maar hij heeft vooral naam gemaakt als graficus ("de meester van de etsplaat" wordt hij wel genoemd). Hij behoorde tot de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg.

naar boven
Reddingiusstraat
Veel leden van familie Reddingius hebben in de negentiende en twintigste eeuw in Ten Boer gewoond en gewerkt. Ds. Wibrandus Gerardus Reddingius (1776-1852) stond van 1828 tot zijn emeritaat in 1852 als Ned. Herv. predikant in Woltersum. Zijn zoon, Rutger Adolf Benthem Reddingius (1801-1863) was arts en van 1834 tot 1852 burgemeester/gemeentesecretaris. Een jongere zoon, ds. Gerardus Benthem Reddingius (1812-1881) stond van 1847 tot zijn dood als Ned. Herv. predikant in Garmerwolde. Twee zonen van burgemeester Rutger Adolf Benthem werkten eveneens in Ten Boer: de eerste, Tiddo Folmer Reddingius (1829-1905), als arts; de andere, Wibrandus Gerardus Benthem Reddingius (1842-1900), als burgemeester van 1873 tot 1900. Twee zonen van dokter Tiddo Folmer waren ook arts in Ten Boer: de latere hoogleraar Rutger Adolf Reddingius (1857-1923) en Willem Reddingius (1864-19..). Tenslotte is er nog een neef (oomzegger) van burgemeester Rutger Adolf Benthem werkzaam geweest als gemeentesecretaris/ontvanger, Wibrandus Gerardus Reddingius (1822-1902). Het tegenwoordige doktershuis Gaykingastraat 19, de "Reddinckhof", is in 1906 door dokter Willem Reddingius gebouwd op de plaats van een vroegere praktijkwoning.

naar boven
Redgerstraat
Een redger oefende destijds de rechtspraak uit en had daarnaast ook een bestuurlijke en notariële taak..

naar boven
Reigerhof
Reiger: jaarvogel; vrij talrijke broedvogel; doortrekker en wintervogel in vrij groot aantal. Het is nauwelijks voor te stellen dat blauwe reigers vroeger schuchtere vogels waren, die een teruggetrokken leven leidden. Tegenwoordig zijn ze in elke stad te vinden en bezoeken ze vrijwel iedere tuin met een vijver op regelmatige basis. Blauwe reigers zijn echte sloot-food specialisten, maar vullen hun menu ook graag aan met mollen, muizen en grote insecten zoals sprinkhanen. Vis is echter vrijwel altijd het hoofdbestanddeel van hun eten.

naar boven
Reigerstraat
Zie bij Reigerhof.

naar boven
Rietzoom
De Rietzoom ligt naast de Boswal. Hier was vroeger de ijsbaan gesitueerd.

naar boven
Roerdompstraat
Roerdomp: jaarvogel; zeer schaarse tot schaarse broedvogel; doortrekker en wintervogel in klein aantal. Roerdompen hebben een mysterieus imago. Het zijn vogels die moeilijk te zien zijn. De "paalhouding" van roerdopen (het imiteren van een pol riet door stijf rechtop te gaan staan) is beroemd. Het geluid van deze vogels, alsof iemand over een leeg bierflesje blaast, draagt daaraan nog bij. Roerdompen broeden in moerassen die rijk zijn aan stevig oud riet. Vissen, kikkers, muizen en grote insecten vormen de belangrijkste voedselbron. Meestal wordt gejaagd in open water aan de rand van het riet.

naar boven
Rijksweg
Is de provinciale weg (N360) van Groningen naar Delfzijl; oorspronkelijk aangelegd in 1650 als trekpad langs het Damsterdiep en in de negentiende eeuw verbreed en verhard.

naar boven
Roggeneed
Een eed was destijds een subonderdeel van een zijlvest (waterschap). De zijlvesten waren namelijk verdeeld in schepperijen en deze in zijleden (de eden). De Roggeneed (zie onderstaand kaartje; volgt) maakte deel uit van de schepperij Vierendeel, een onderdeel van het Winsumer- en Schaphalsterzijlvest.
Voor een kaartje zie: Vierendeel

naar boven
Schepperij
Was destijds een onderdeel van een zijlvest (waterschap).

naar boven
Scholeksterpad
Scholekster: jaarvogel; talrijke broedvogel; doortrekker en wintervogel in zeer groot aantal. Scholeksters zijn vrij stevig gebouwde, zwart-witte steltlopers die algemeen in het binnenland kunnen worden aangetroffen. De grootste aantallen bevinden zich in het Noorden en Westen van het land. Opvallend is dat scholeksters vaak allemaal dezelfde kant op zitten, zodat ze elkaar niet hinderen wanneer gevlucht moet worden voor naderend gevaar. Om dezelfde reden wordt altijd een onderlinge afstand van ongeveer een meter gehandhaafd.

naar boven
Sportlaan
Verwijst naar de nabij gelegen sportinstellingen (voetbalvelden, zwembad, ijs- en skeelerbaan).

naar boven
Stadsweg
Is de oude middeleeuwse weg van de stad Groningen naar Oost-Friesland (D). In Ten Boer is de weg vanaf Garmerwolde deels een onverharde kleiweg met naastgelegen fietspad, deels een verharde weg.
Meer informatie over De Stadsweg.

naar boven
Stafpad
Stafpad wordt beschreven samen met Hamer- en Kruispad aangezien er tussen de betekenis van deze drie namen een samenhang bestaat. Omdat het kunnen lezen en schrijven in de middeleeuwen lang niet algemeen verbreid was, bediende men zich bij het doorgeven van officiële berichten vaak van een symbool. Zo was de staf het symbool van gezag en macht van de overheid, de kerk en/of andere belangrijke personen. In het wapen van de gemeente Ten Boer komen abtstaven voor (als verwijzing naar de abten van de vier kloosters die in de gemeente hebben gestaan).

naar boven
Standwerker
De straten rond het nieuwe winkelcentrum zijn genoemd naar begrippen die te maken hebben met handel en nering. Een standwerker is een marktkoopman of straatventer op een vaste plaats die door welsprekendheid kopers tracht te lokken.

naar boven
Swierengapad
De familie Swierenga was eigenaar van de nabij gelegen landerijen. Van 1881 tot 1961 bewoonde zij de boerderij (H. Westerstraat 24), waarin vanaf 1977 het gemeentehuis is ondergebracht.

naar boven
Ticheldobben
Het daar laaggelegen gebied (een dobbe) is gebruikt voor het graven van klei voor te bakken stenen (tichels), o.a. voor de bouw van het voormalige klooster. Bij het bouwrijp maken van de grond zijn vondsten gedaan die hierop wijzen.

naar boven
Tolhuiswierde
Genoemd naar het nabijgelegen pand (Boersterweg 12) dat destijds in gebruik is geweest als tolhuis. Tol werd geheven volgens vaste tarieven als vergoeding voor het gebruik van een weg. De tolhuizen stonden vroeger bij de ingang van de dorpen. Een wierde is een opgeworpen verhoging in het land om de mensen en het vee te beschermen tegen wateroverlast. Veel wierden werden in de negentiende eeuw afgegraven en de vruchtbare grond werd verkocht als mest.

naar boven
Burgemeester Triezenbergstraat Mr. Siert Triezenberg (1870-1931) was burgemeester van Ten Boer van 1906 tot 1913. Daarna koos hij voor een carriëre bij de rechterlijke macht. Hij was achtereenvolgens substituut-griffier arrondissementsrechtbank Groningen, rechter arrondissementsrechtbank Tiel, president arondissementsrechtbank Zierikzee en (vice)president arrondissementsrechtbank Utrecht, dit laatste tot zijn overlijden. Onder zijn leiding is in 1912 het (nu voormalige) gemeentehuis aan de Stadsweg gebouwd.

naar boven
De Valckestraat
De van oorsprong stad-Groninger familie De Valcke bewoonde in de achttiende eeuw de borg Gelmersma in Garmerwolde. Tot 1789 was zij in het bezit van het collatierecht van het dorp Ten Boer, dat wil zeggen dat de familie de Hervormde predikant van Ten Boer mocht benoemen.

naar boven
Verlaatweg
Verwijst naar de nabij gelegen sluis Oosterdijkdijkhornerverlaat; een verlaat is een sluis.

naar boven
Vierendeel
De schepperij Vierendeel vormde een onderdeel van het Winsumer- en Schaphalsterzijlvest. Voor de exacte ligging zie onderstaand kaartje, de rode lijn geeft de omtrek van de schepperij met de naam Vierendeel aan. De groene lijn geeft de omtrek van het onderdeel Roggeneed aan. kaartje met contouren van Vierendeel en Roggeneed



naar boven
Jannes de Vriesstraat
Jannes de Vries (1901-1989) was werkzaam als beeldend kunstenaar en leraar. Hij behoorde tot de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg.

naar boven
Vijverweide
De nabij gelegen vijver was vanouds een onderdeel van de kloostergracht en de buitengracht om de wierde. Om de vijver bevindt zich een groenstrook.

naar boven
Washuisterweg
Is genoemd naar de hier gelegen washuizen van het voormalige klooster: het Grote- en het Kleine Washuis. Op het laatstgenoemde woonde mevr. E.J. Huizenga-Onnekes (1883-1956), de belangrijkste verzamelaarster van volksverhalen in Groningen.

naar boven
Wedmanstraat
De wedman was de gerechtsdienaar van de rechtbanken in de Ommelanden en het Oldambt. In de zeventiende en achttiende eeuw assisteerde hij de richter/redger bij de rechtszittingen, arresteerde delinquenten, stelde boedelinventarissen op en verrichtte andere administratieve werkzaamheden.

naar boven
Hendrik Werkmanstraat
Hendrik Werkman (1882-1945) was werkzaam als drukker en beeldend kunstenaar. Vanaf 1920 was hij met tussenpozen lid van de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg. Werkman werd in april 1945 door de Duitsers gefusilleerd wegens illegale activiteiten, hoewel nooit belastend materiaal is gevonden.

naar boven
H. Westerstraat en -plein
Hendrik Wester (1752-1821) werd 23 januari 1752 geboren te Bovenrijge, nabij Garmerwolde. Hij staat bekend als een van de grondleggers van een verbeterd lager onderwijs in Nederland. Hij was vooral een man van de onderwijspraktijk; de theorie interesseerde hem minder. Wester begon zijn carriëre als winkelbediende in de stad Groningen. In 1772 rolde hij het onderwijs in als (tijdelijk) schoolmeester van Ten Boer. De school stond achter het zogenaamde "Blaauwe Hoes" (nu H. Westerstraat 13). In 1783 vertrok Wester naar de school in Oude Pekela. Hij schreef een 50-tal schoolboekjes die een groot aantal herdrukken beleefden, o.a. over een verbeterde spelmethode, orde in de school, klassikaal in plaats van individueel onderwijs, begrijpelijke leerstof, Nederlands en geen dialect als spreektaal en het belang van een goede onderwijzersopleiding. In 1801 werd hij schoolopziener. De gemeenteraad van Ten Boer besloot in 1955 een beeld van Hendrik Wester te laten maken (het huidige beeld voor het gemeentehuis).

naar boven
Jan Wiegersstraat
Jan Wiegers (1893-1959) was werkzaam als schilder en beeldhouwer. Hij behoorde tot de oprichters van de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg.

naar boven
Wigboldstraat
Genoemd naar Huize Wigbolda van de familie Wigboldus (nu Stadsweg 69 ter hoogte van de Wigboldstraat). Een lid van deze familie, Eppo Roelfs Wiboldus, liet in 1876 de drie kalkovens "Merapieâ" aan de Rijksweg (nu nr. 23) bouwen (deze zijn nu als woonhuis in gebruik). Later richtte hij de N.V. Wigboldus Bouwmaterialen en Houthandel op.

naar boven
Wolddijk
De Wolddijk is een van de oudste dijken in de provincie Groningen en ligt rond een voormalig hoogveengebied op zeeklei, het woudgebied. De dijk loopt van de hoge oever van het Selwerderdiepje in het westen tot aan de hoge oever van de Fivel bij Woltersum in het oosten. Hij beschermt de laaggelegen gronden van de gemeenten Bedum en Ten Boer.

naar boven
De Wolden
Slaat op de naam Het Wolddeel; dit was een onderkwartier van het Ommelander kwartier Fivelingo. Destijds waren de kwartieren van de Ommelanden verdeeld in onderkwartieren. Het grondgebied van de huidige gemeente Ten Boer viel onder dit onderkwartier.

naar boven
Zijlvest
Is in Groningen de naam voor een waterschap. De drie belangrijkste zijlvesten in de Ommelanden waren het Aduarder Zijlvest, het Winsumer- en Schaphalster Zijlvest en het Generale Zijlvest van de Drie Delfzijlen. Zij hebben bestaan tot de grote provinciale reorganisatie van de waterschappen in de jaren zestig en zeventig van de negentiende eeuw. De zijlvesten waren verdeeld in schepperijen en deze in zijleden (eden genaamd). Het grondgebied van de huidige gemeente Ten Boer ten oosten van de Stadsweg viel onder dat van de Drie Delfzijlen en ten westen onder het Winsumer- en Schaphalster Zijlvest.

naar boven
Zuidwende
Afgeleid van het woord zuidwending, dit is een grens of grensmarkering in het landschap. De naam komt voor in het oudste document waarin sprake is van de plaats Ten Boer (1301), de "Sidewendena de Bure" (= de Stadsweg?).

naar boven
Zwaanhof
Zwaan: jaarvogel; vrij schaarse broedvogel; doortrekker en wintervogel in vrij groot aantal. Zwanen zijn gracieuze vogels. Wie kijkt er niet even op wanneer een groepje zwanen met een luid fluitend geluid langs wiekt, om vervolgens waterskiënd te landen in vaart of plas? Toch zijn er mensen die minder blij zijn met deze maagdelijk witte vogels. Boeren met een melkveebedrijf zien er vooral concurrenten om het gras in. Zwanen eten immers voornamelijk gras en waterplanten. Het energieke Engels raaigras, de grassoort die in weilanden wordt ingezaaid, is voor zwanen prima voedsel. Beide partners van een broedpaar zijn meestal hun hele leven lang trouw. Sterft een van de vogels dan zoekt de ander, soms pas na enkele jaren, een nieuwe partner.

naar boven

Lellens

Van oorsprong is Lellens (to Lellenze, Lellingi) een rechthoekig wierdedorp op een oeverwal van de voormalige rivier de Fivel. De naam is afgeleid van de mansnaam Lelle. In Lellens heeft de borg het Huis te Lellens gelegen, bewoond door de familie Tho Lellens (voor het eerst genoemd eind 15e eeuw), en vele andere geslachten. De borg is in 1897 gesloopt. De oprijlaan en het schathuis zijn bewaard gebleven. Het borgterrein is nog duidelijk te herkennen.
Op grotere kaart bekijken
Naar dorp kiezen

Borgweg

Verwijst naar de voormalige borg.

Hemerterweg

Deze loopt van Lellens naar Ten Post via het buurtschap en de wierde Heemwerd of Hemert (heem = ham = hoek aangeslibd land; werd = wierde; ook wel wierde met een heem = woonplaats).

Lellenstermaar

Is de weg die ten zuidwesten van Lellens langs het maar loopt; een maar is een waterloop.

Maljehornsterweg

Dankt zijn naam aan de oorspronkelijke Hemertertocht die rare (malje) bochten en hoeken (horn) maakte. De weg loopt van de Lellensterweg langs de Hemertertocht naar het gemaal Hemert bij de Westerwijtwerdermaar.

Wolddijk

De Wolddijk is een van de oudste dijken in de provincie Groningen. Hij ligt rond een voormalig hoogveengebied op zeeklei, het woudgebied. De dijk loopt van de hoge oevers van het Selwerderdiepje in het westen tot aan de hoge oevers van de Fivel bij Woltersum in het oosten en beschermt de laaggelegen gronden van de gemeenten Ten Boer en Bedum.

>Naar boven

Garmerwolde

Garmerwolde. Garmerwolde (Gedmerawalda, Germerawalda) ontstond ca. 1200 op een oeverwal. De betekenis van de naam is: woud bij de borg Gelmersma (afgeleid van de mansnaam Geldima, Gelmer of Gelmer). De wegenstructuur bestond en bestaat uit twee haaks op elkaar staande wegen, de Dorpsweg en de weg langs het Damsterdiep. Van oorsprong vormde de Dorpsweg een doorgaande verbinding in zuid-westelijke richting.
Op grotere kaart bekijken
Naar dorp kiezen

Dorpsweg

Spreekt voor zich.

Eemskanaal N.Z.

Spreekt voor zich.

Fledderbosweg

Fledderbos ontleent zijn naam aan de daar destijds overvloedig groeiende vlierstruiken.

Geweideweg

Afgeleid van het Geweijde, het water dat door Thesinge stroomt en via het Thesingermaar uitmondt in het Damsterdiep, nabij De Rollen (bij Ruischerbrug); Rollen zijn de rolpalen bedoeld om trekschuiten door een bocht van het water te loodsen).

Boer Goensepad

Genoemd naar de boer op wiens aangekochte strook land het pad is aangelegd. Het fiets- en wandelpad loopt van de Lageweg langs de Abbemaar naar de grens van de gemeente Groningen.

Grasdijkweg

Afgeleid van de naast de weg gelegen met gras begroeide dijk.

W.F.Hildebrandtstraat

Willem Fredrik Hildebrand (1848-1926) was van 1874 tot 1920 hoofd van de openbare lagere school van Garmerwolde en als zodanig een man van aanzien in het dorpsleven.

Koningsheert

Genoemd naar de in de jaren negentig van de 20e eeuw afgebroken boerderij Koningsheert van de familie Stollenga.

Lageweg

Laag gelegen weg door het landschap richting Thesinge.

Oude Rijksweg

Na de omlegging van de Rijksweg (provinciale weg N360) is het niet meer doorgaande gedeelte omgedoopt tot Oude Rijksweg.

Rijksweg

Is de provinciale weg N360 van Groningen naar Delfzijl; oorspronkelijk aangelegd in 1650 als trekpad langs het Damsterdiep en in de negentiende eeuw verbreed en verhard.

Meester Rijkensstraat

Verwijst naar het schoolmeestersgeslacht Rijkens. Stamvader Gerrit Rijkens (1761-1840) was van 1782 tot 1834 schoolmeester van de openbare lagere school van Garmerwolde. Hij werd in die functie opgevolgd door zijn gelijknamige zoon Gerrit Rijkens (1805-1874). Deze had zijn vader reeds sinds 1824 als ondermeester geholpen. Junior bleef schoolmeester tot zijn dood in 1874. Een groot aantal andere leden van deze familie is elders in het onderwijs werkzaam geweest.

Stadsweg

Is de oude middeleeuwse weg van Groningen naar Oost-Friesland (D); in en langs Garmerwolde is dit een onverharde kleiweg met naastgelegen fietspad.

Lv.d.Veenstraat

Lourens van der Veen (1851-19..) was van 1873 tot 1920 onderwijzer van de openbare lagere school van Garmerwolde.

Naar boven

Thesinge

De oude benaming luidt Thiasinga of Thezengecloster, = klooster van de lieden van Thiaso (mansnaam). Voor het eerst is er sprake in 1283 van het Benedictijner dubbelklooster (mannen en vrouwen) Germania, gewijd aan de Heilige Felicitas en haar zeven zonen. Het klooster zou echter al rond 1190 zijn gesticht. Tussen 1465 en 1485 is het samengevoegd met her klooster van Ten Boer. In 1584 tijdens de beginjaren van de 80-jarige oorlog werden de kloostergebouwen vrijwel geheel verwoest. De tegenwoordige Ned. Herv. Kerk is een restant van de kloosterkerk. In 1786 is deze oorspronkelijke grote kruiskerk afgebroken. Alleen het koorgedeelte (ook wel kapel genoemd) bleef bewaard. In de straat zijn markeringen van de oude fundamenten aangebracht.
Op grotere kaart bekijken
Naar dorp kiezen

Bakkerstraat

Genoemd naar de bakkerij die hier al sinds mensenheugenis stond.

Bovenrijgerweg

Loopt van de Molenweg naar de provinciale weg Groningen-Delfzijl (N360) en kruist de oude Stadsweg. De naam slaat op een rij bewoning (boerderijen) boven Garmerwolde.

De Dijk

De Dijk is de begrenzing van het Geweijde, de westelijke grens van het voormalige kloosterterrein.

Havenstraat

Hier lagen de schepen van de beurt- en turfschipper. Tot 1978 werden met een melkbootje de melkbussen van de achteraf wonende boeren hier aan de wal gebracht.

Kapelstraat

Aan deze straat staat de Ned.-Herv. kerk.

Kapeldwarsstraat

De naam spreekt voor zich; het is de enige straat in Thesinge zonder huisnummer.

Kerkstraat

Aan de Kerkstraat staat de Gereformeerde (nu Protestantse) kerk.

Lageweg

Laag gelegen weg door het landschap richting Garmerwolde..

Luddestraat

In de achttiende eeuw woonde hier een familie waarin namen voorkwamen als Iesebrand Luddes en/of Ludde Luddes; later is de familienaam Havinga aangenomen.

Moeshorn

Was de groentetuin die bij het voormalige klooster hoorde; horn = hoek..

Molenhorn en Molenweg

Reeds in 1686 komt hier een molen voor. De huidige korenmolen Germania dateert van 1852.

Hendrik Ridderplein

Hendrik Ridder (1918-1944), woonachtig in Thesinge, werkte in de tweede wereldoorlog in het verzet onder de schuilnaam Henk de Vries. Begin oktober 1944 werd hij gearresteerd en op 28 oktober 1944 in Westerbork gefusilleerd. Op de driesprong H. Ridderplein-Kerkstraat-Molenweg (de Smidshouk) is in mei 2008 ter herinnering aan hem een gedenkteken onthuld.

Schoolstraat en Schoolgang

Genoemd naar de voormalige openbare lagere school.

Singel

Liep in vroeger tijden om het toenmalige klooster.

G.N. Schutterlaan

Gerrit [Niklaas] Schutter (1851-1949), woonachtig en werkzaam in Thesinge als landbouwer, was van .. tot .. lid van de gemeenteraad en van 1900 tot 1927 wethouder van de gemeente Ten Boer. Het land aan beide zijden van de weg behoorde hem toe, vandaar dat deze weg in de volksmond het "Schutters Loantje" heette. Vanwege zijn vele verdiensten is de weg later naar hem genoemd .

Thesingerlaan

Is een oude verbindingsweg van Thesinge naar de Boersterweg..

Thesingerweg

Loopt van Thesinge naar Sint Annen.

>Naar boven

Wittewierum


Oudtijds heette de plaats Wierum of Werum = nederzettting op de hoogte. De toevoeging "witte" komt van de witte pij die de monniken van het aldaar gelegen klooster Floridus Hortus of Bloemhof droegen. Dit premonstratenzer klooster is gesticht in 1213-124. Het is vooral bekend geworden door de Kroniek van de abten Emo en Menko. In 1598 zijn de kloostergebouwen op afbraak verkocht, met uitzondering van de kloosterkerk, die als Ned. Herv. Kerk werd ingericht. In 1863 is op de fundamenten van de inmiddels bouwvallig geworden kerk de huidige kerk opgericht.
Op grotere kaart bekijken
Naar dorp kiezen

Bloemhofweg

Verwijst naar het voormalige klooster.

Kerkhorn

Verwijst naar de aldaar gelegen Ned. Herv. Kerk; horn = hoek.

Kloosterlaan

Verwijst naar het voormalige klooster.

Kollerijweg

De kollerij was een oude gerichtplaats.

Medenweg

Meden of maiden zijn van oorsprong natte kleigraslanden die als hooi- en weiland werden gebruikt.

Woldjerweg

Is de benaming voor een veengebied dat met bos is begroeid; grote delen van de provincie Groningen bestonden oorspronkelijk uit wold; in de loop van de tijd is dit veengebied ontgonnen.

>Naar boven

Winneweer


De naam Winneweer of Windeweer is oud, maar het dorp is vooral na 1850 tot ontwikkeling gekomen door de vestiging van een hout- en steenfabriek. Weer = waterkering, dijk; winden = wenden, keren door de bocht in het Damsterdiep. (De overlevering wil dat de naam komt van de uitroep "wie winnen weer!" Stad-Groningers zakten met hun in Appingedam gestolen kerkklokken door het ijs van het Damsterdiep dan wel zij kwamen vast te zitten in de modder. Na veel gezwoeg kwam het transport weer op gang, waarna de Stadjers uit blijdschap tot de zojuist genoemd juichkreet kwamen).
Op grotere kaart bekijken
Naar dorp kiezen

Medenweg

Meden of maiden zijn van oorsprong natte kleigraslanden die als hooi- en weiland werden gebruikt.

H.J. Ritsemapad

Heike Janko Ritsema (1929-1994) was werkzaam bij de Landinrichtingsdienst Groningen en in die hoedanigheid heeft hij zich sterk gemaakt voor de aanleg van dit fiets- en wandelpad. Tevens was hij van 1970 tot 1994 lid van de gemeenteraad en van april 1989 tot mei 1990 wethouder van de gemeente Ten Boer.

Rijksweg

is een onderdeel van de weg Groningen-Delfzijl; in Winneweer loopt het oude traject langs de noordzijde van het het Damsterdiep.

Stadsweg

Is de oude middeleeuwse weg van de stad Groningen naar Oost-Friesland (D); in Winneweer loopt de weg langs de zuidzijde van het Damsterdiep.

>Naar boven

Woltersum


Woltersum of Waltersum is ontstaan op een oeverwal of wierde. De naam komt van heem (woonplaats) van Wolter (mansnaam). De aanleg van het Eemskanaal in 1866-1876 heeft grote veranderingen voor deze plaats meegebracht, omdat het kanaal dwars door het dorp is gelegd. Het gebied en de bewoners aan de zuidzijde van het kanaal zijn in 1962 naar de gemeente Slochteren overgegaan.
Op grotere kaart bekijken
Naar dorp kiezen

K. de Boerweg

Klaas de Boer (1863-1925) was van 1897 tot 1924 hoofd van de openbare lagere school van Woltersum en tevens koster van de Ned. Herv. kerk.

Bouwerschapweg

Is de verbindingsweg tussen Woltersum en Ten Boer en verwijst naar het destijds net buiten Ten Boer gelegen buurtschap Bouwerschap.

Bijbelgang

Een inwoner van Woltersum, Jan Egbert Broekema (1809-1901), had de gewoonte om in een statenbijbel op een lessenaar voor zijn raam te lezen. Vandaar dat in de volksmond het pad langs zijn huis "het biebelgankje" werd genoemd. Bij de straatnaamgeving werd de officiële naam: Bijbelgang

Dobbestraat

Verwijst naar een destijds aldaar gelegen dobbe, een drinkplaats voor vee; het water was ook bestemd voor huishoudelijk gebruik.

Eemskanaal N.Z.

Spreekt voor zich.

Hoofdweg

Spreekt voor zich.

Kerkpad

Verwijst naar de nabij gelegen Ned. Herv. kerk.

Kollerijweg

De kollerij was een oude gerichtplaats.

>Naar boven

Ten Post


Ten Post Het dorp wordt voor het eerst genoemd in 1380 als Ten Post (post = eenvoudige brug, plank); andere benamingen zijn Tha Posta, To Post en Den Post. De plaats bestond aanvankelijk uit twee delen: een deel aan de Stadsweg en een deel aan het Damsterdiep.
Op grotere kaart bekijken
BanjerpadMedenwegStadswegVlamoven
Damsterdiep Z.Z.OldenhuisstraatTammingastraatJ.Zijlstraat
EestumerwegOldersumerwegTuwingastraat
Kromme ElleboogJohan RengersstraatH. Veldmanstraat
B. KuiperwegRijkswegVerbindingsweg



Naar: dorp kiezen









Banjerpad

Genoemd naar de nabij gelegen camping De Banjer. Het fiets- en wandelpad loopt van de Wolddijk onderlangs het viaduct in de N360 via een hoogholtje (bruggetje) over de Westerwijtwerdermaar naa r de ingang van de camping.

naar straatnamen Ten Post

Damsterdiep Z.Z.

Spreekt voor zich.

naar straatnamen Ten Post

Eestumerweg

Verwijst naar de vroeger bewoonde wierde Eestum in de omgeving van Kroddeburen. Op de hoek van de Eestumerweg en de Stadsweg stond destijds de kaak (schandpaal) van Ten Post.

naar straatnamen Ten Post

Kromme Elleboog

Genoemd naar de vorm van de straat.

naar straatnamen Ten Post

B. Kuiperweg

Barteld Kuiper (1857- 1941) was van 1882 tot 1922 hoofd van de openbare lagere school van Ten Post.

naar straatnamen Ten Post

Medenweg

Meden of maiden zijn van oorsprong natte kleigraslanden die als hooi- en weiland werden gebruikt.

naar straatnamen Ten Post

Oldenhuisstraat

Verwijst naar de voormalige borg Oldenhuis, gelegen aan de weg naar Wittewierum. De borg wordt voor het eerst genoemd in 1454 en was toen in het bezit van de familie Rengers. Een nakomeling zou het huis rond 1715 hebben laten afbreken.

naar straatnamen Ten Post

Oldersumerweg

Oldersum was een wierde bij Ten Post, die rond l870 werd afgegraven.

naar straatnamen Ten Post

Johan Rengersstraat

De Ommelander jonker Johan Rengers ten Post (1542-1626) was een van de vroegste aanhangers van het calvinisme in het Groningerland; tevens was hij als Ommelander een geharnaste tegenstander van de stad Groningen. Hij bezat de borgen Tuwinga en Oldenhuis bij Ten Post. Vanwege zijn geloof ging Rengers in 1580 in ballingschap naar Oost-Friesland (D) en Bremen om in 1594 na de Reductie van Groningen terug te keren. Hij speelde een belangrijke rol in de Ommelander politiek. Rengers is vooral bekend geworden door zijn grote, driedelige kroniek over de geschiedenis van de Ommelanden en de stad Groningen. Hij is begraven in de kerk van Wittewierum.

naar straatnamen Ten Post

Rijksweg

De provinciale weg N360 splitst zich bij Ten Post in de rondweg om Ten Post (N360) en verder richting Delfzijl en het oude traject langs de noordzijde van het Damsterdiep, de Rijksweg.

naar straatnamen Ten Post

Stadsweg

Is de oude middeleeuwse weg van de stad Groningen naar Oost-Friesland (D). In Ten Post is de weg deels verhard en deels een onverharde grasweg.

naar straatnamen Ten Post

Tammingastraat

Verwijst naar de voormalige borg Tammingahuizen gelegen tussen de onverharde Stadsweg en het Damsterdiep. De borg wordt voor het eerst genoemd in 1447 en is o.a. de woonplaats geweest van de familie Tamhuizen, Clant, Van Ewsum en Rengers. Het huis is in 1765 op afbraak verkocht. Tot op heden zijn de contouren van het borgterrein duidelijk te zien.

naar straatnamen Ten Post

Tuwingastraat

Verwijst naar de voormalige borg Tuwinga of Tuinga gelegen even buiten Post op de weg naar Wittewierum. Deze weg doorsnijdt nu het voormalige borgterrein. Tuwinga wordt voor het eerst genoemd in de eerste helft van de vijftiende eeuw en is vrijwel altijd in bezit geweest van de familie Rengers. De borg is in 1788 op afbraak verkocht.

naar straatnamen Ten Post

H. Veldmanstraat

Hendrik Veldman (1877-1958) was vanaf de oprichting in 1907 tot 1940 hoofd van de lagere school met de bijbel van Ten Post. In de avonduren gaf hij les in het landbouwonderwijs.

naar straatnamen Ten Post

Verbindingsweg

Vormt de verbinding tussen de Eestumerweg en de Johan Rengersstraat.

naar straatnamen Ten Post

Vlamoven

Verwijst naar de oven van de voormalig steenfabriek aan het Damsterdiep tussen Ten Post en Winneweer. Deze steenfabriek bezat een vrij unieke oven. Dit verklaart ook de bijzondere blauw-bruine steenkleur van veel huizen in Ten Post en omgeving. Slechts drie steenfabrieken in Nederland hadden een dergelijke vlamoven: Lobith, Delfzijl en Ten Post.

naar straatnamen Ten Post

J.Zijlstraat

Jan Zijl (1906-1995) was van 1933 tot 1952 hoofd van de openbare lagere school van Ten Post. Hij kreeg regionale bekendheid als schrijver van zo'n twintigtal toneelstukken/blijspelen/kluchten in het Gronings.

naar straatnamen Ten Post


>Naar dorp kiezen

Sint Annen


Sint Annen dankt zijn naam aan het in 1340 gestichte cisterciëncer vrouwenklooster Ad Sanctam Annam (Sint Anna). Het was een dochterklooster van het Sint Bernardusklooster van Aduard. Vandaar dat het ook wel Klein Aduard werd genoemd. De oprichtster was een aanzienlijke dame, Adderth van Tyum. Zij behoorde tot de eerste nonnen en wellicht was zij zelfs de eerste abdis. Het tegenwoordige dorp ligt precies op het terrein van het voormalige klooster.
Op grotere kaart bekijken
Naar dorp kiezen

Bedumerweg

Loopt van Sint Annen naar Bedum.

Boersterweg

Loopt van Sint Annen naar Ten Boer.

Hoofdweg

Spreekt voor zich.

Kerkpad

Genoemd naar het niet meer in gebruik zijnde Ned. Herv. kerkgebouwtje, dat nu particulier wordt bewoond.

Molenpad

Het pad naar de molen. De oorspronkelijke molen brandde in 1870 af; de molen werd herbouwd en in 1924 afgeknot. De romp is door de inwoners van Sint Annen ingericht als dorpshuis.

Populierenlaan

Genoemd naar de populieren die hier stonden en nog staan.

Schultingaweg

Genoemd naar de aldaar gelegen borg Schultinga. Deze wordt voor het eerst genoemd omstreeks 1415. Het huis was o.a. eigendom van de families Schultinga, Kater, Van Iselmuden, Steenhuizen, Verrucii en Lewe van Middelstum en is rond 1730 afgebroken.

Singel

Deze naam herinnert aan de situatie toen het dorp was omgeven door singels.

Thesingerweg

Loopt van Sint Annen naar Thesinge.

>Naar boven













vrouger.nl